TEKST HANS GOEDKOOP
JOODSE HUIZEN.
VERHALEN OVER VOOROORLOGSE BEWONERS
JOODSE HUIZEN KRIJGEN EEN STEM
De laatste jaren groeit de belangstelling voor het Joodse leven in Nederland zoals dat voor de Tweede Wereldoorlog bestond. ‘Leg deze verhalen vast, bewaar ze voor later, opdat ze niet opnieuw verloren gaan!’ is een vaak geuite wens na afloop van een bezoek aan Open Joodse Huizen, drukbezochte, kleinschalige herdenkingen op locatie, die sinds 2012 jaarlijks worden gehouden. Aan die wens is gevolg gegeven. De stichting Joodse Huizen wordt opgericht met als doel: het levend houden van het vooroorlogse Joodse leven en de Joodse cultuur. Meer dan dertig verhalen worden in korte tijd bijeengebracht. Een enkele oproep leidt tot bijdragen van gevestigde en onbekende auteurs die allen gemeen hebben dat zij zich bezighouden met speuren, onderzoeken, bij toeval op het spoor komen, navragen en uiteindelijk vastleggen in de vorm van familiegeschiedenissen en huizenverhalen. Voorjaar 2015 verscheen bij uitgeefagentschap Gibbon het boek Joodse Huizen, verhalen over vooroorlogse bewoners, de eerste van een lange reeks en de basis voor een papieren monument. De daaropvolgende jaren verschenen de delen twee, drie, vier, vijf en zes.
JOODSE HUIZEN BOEKEN.
EEN PAPIEREN MONUMENT
JOODSE HUIZEN. HOE HET BEGON
In 1980 kocht Frits Rijksbaron een huis in Amsterdam. Van de verkoper kreeg hij er alle eigendomsbewijzen sinds 1886, het bouwjaar, bij. Plus een akte van rechtsherstel. Het huis bleek in de oorlog door de vader van de verkoper verkocht en werd enkele jaren daarna, als enige overlevende van het gezin – vader, moeder, twee broers - aan hem teruggegeven. Het interieur van het huis ademt nog de sfeer van de toenmalige bewoners. Initialen van de beide broers staan op planken en laden in hun slaapkamer. Het lot van dit gezin bleef Rijksbaron bezighouden. En niet alleen van hen. Uiteindelijk bleek hem dat zijn huis een van de 21.661 huizen in Amsterdam was die tot het begin van de oorlog door Joden werden bewoond. Van hen overleefden bijna 62.000 de Holocaust niet. Rijksbaron verbaasde zich erover dat aan de buitenkant van deze huizen niets herinnerde aan de verdreven bewoners. Met deze verbazing stapte hij naar het Amsterdamse 4 en 5 mei Comité. Vervolgens nam Het Parool in een posterbijlage alle adressen op van Joodse Huizen in Amsterdam, afkomstig van het Digitaal Joods Monument, onderdeel van het Joods Cultureel Kwartier.
In 1980 kocht Frits Rijksbaron een huis in Amsterdam. Van de verkoper kreeg hij er alle eigendomsbewijzen sinds 1886, het bouwjaar, bij. Plus een akte van rechtsherstel
Ook de media besteedden, in binnen- en buitenland, veel aandacht aan de Amsterdamse Joodse Huizen posteractie.
Velen gaven aan de oproep gehoor om de poster voor het raam te hangen. Sommigen gingen verder, verdiepten zich in de geschiedenis van hun huis en zochten contact met familieleden van de voormalige Joodse bewoners om (portret)foto’s op te vragen en die ook op hun huis te tonen.
ESTHER SHAYA
Esther Shaya, hotelier van beroep, is in haar vrije tijd archief-onderzoekster en schrijfster van korte verhalen. Ze maakt deel uit van de projectgroep Open Joodse Huizen en Huizen van Verzet Amsterdam.
FRITS RIJKSBARON
Frits Rijksbaron (Amsterdam, 1944) is reclametekstschrijver en conceptontwikkelaar. Hij werkt als zelfstandig ondernemer, met als opdrachtgevers reclamebureaus en adverteerders. In 2011 bedacht hij de Joodse huizenposteractie die uiteindelijk resulteerde in het boek Joodse huizen, verhalen over vooroorlogse bewoners.
GERT JAN DE VRIES
Dr. Gert Jan de Vries (Den Haag 1963) is schrijver, redacteur, vertaler en uitgever. Als ghostwriter schreef hij o.a. Meneer Heineken, het is voorbij(2013), De Vliegende Hollander, de man die de 9-11 terroristen leerde vliegen (2008) en Mitswa en Christenplicht, bescheiden helden uit de illegaliteit(1999). Zijn voormalige uitgeverij Gibbon publiceerde onder andere Joodse Huizen, Pashkina/Boekbinder, Het Stempel en Bert Jan Flim, Onder de Klok.
TEKST HARRY MOCK UNDER CONSTRUCTION
DE MENSEN ACHTER JOODSE HUIZEN
INTERVIEWPROJECT
'JOODS LEVEN'
De stichting Joodse Huizen wil getuigen van het vooroorlogse Joodse leven interviewen. Het doel van Stichting Joodse Huizen is om verhalen over het Joodse leven in Nederland vóór de Tweede Wereldoorlog te verzamelen en te verspreiden. Er leven nog mensen, nu in en over de tachtig , die deel van de vooroorlogse Joodse gemeenschap hebben uitgemaakt Omdat de stichting – zo lang het nog kan – verhalen uit de eerste hand wil horen, is het interviewproject Joods leven: verhalen uit vooroorlogs Nederland in januari 2017 van start gegaan. De interviews worden ondergebracht bij het Joods Historisch Museum en kunnen daar, maar ook online, worden bekeken. Wilt u meewerken aan dit project, kent u iemand die een verhaal te vertellen heeft of wilt u een vraag stellen? Neem dan contact op met de stichting Joodse Huizen, joodsehuizen@gmail.com of bel 020 6797900.
Louis Davids illustreert het Joodse leven in Nederland vóór de Tweede Wereldoorlog .
LAAT JOODSE HUIZEN SPREKEN
Hebt u een herinnering aan de bewoners van een Joods Huis, een familieverhaal of een andere vorm van beschrijving van het Joodse leven zoals het was? Laat het ons weten. Schrijf vóór 1 november a.s. een verhaal van ca. tweeduizend woorden. Als blijk van waardering ontvangt u een exemplaar van het boek. Met een gift draagt u bij aan de totstandkoming van dit papieren monument.
HOUD DE HERINNERING AAN JOODS NEDERLAND LEVEND
Wilt u de Joodse huizen een stem geven? Ze hun verhaal laten vertellen? De herinnering aan de vermoorde Nederlandse Joden levend houden? Helpt u dan mee aan het bouwen van een papieren monument.
STEUN DE STICHTING JOODSE HUIZEN
EN U ONTVANGT:
• als eerste het laatste deel uit de serie Joodse Huizen, verhalen over vooroorlogse bewoners, waarin vermeld uw naam als donateur;
• een uitnodiging voor een bezoek aan een Joods huis, in gezelschap van de verhalenverteller. Voor vervoer wordt gezorgd.
Maak uw bijdrage over op NL74TRIO0198102291 t.n.v. stichting Joodse Huizen, Amsterdam. De stichting heeft de ANBI-status, dus uw gift is fiscaal aftrekbaar. Mogen wij op uw bijdrage rekenen? Alvast dank.
Stichting Joodse Huizen 020 6797900
Bank: NL74TRIO0198102291 KvK: 62752154